De Standaard, Wouter Hillaert, 29 juli 2010

 Moestuin Vlaanderen en zijn onkruid 

GENT - Volkstuintjes: waar de verstedelijkte kleine man nog kan dromen van samen leven scheppen. Studio Orka zaait er tussen de wortels en de prei ‘Warmoes', een theaterstuk in de openlucht.

Dat volkstuintjes de spiegel vormen van een gedroomde maatschappij, bewijst alleen al de frequentie waarmee er over gedebatteerd wordt in het Vlaams Parlement. ‘Er is niet alleen het contact met de natuur, maar ook met de buren. Dat contact is een middel tegen verzuring', aldus Veli Yüksel (CD&V) begin juni nog in een parlementaire vraag aan minister-president Kris Peeters. De cohesie boven de spinazie.

Warmoes, tijdens de Gentse Feesten ingespeeld in de tuintjes van Sint-Amandsberg, knipoogt voortdurend naar die maatschappelijke droom. ‘We moeten hier verplicht 10 procent allochtonen plek geven', aldus de blonde zonnebankbloem Sandra (Brenda Bertin). ‘We hebben ze daar samen in een hoekje gestoken, Youssef en Achmed en de rest. Kijk eens hoe slordig hun tuintjes, 't is toch een ander volk, hé.'

De daad is anders dan de droom: Warmoes is opgebouwd rond allerlei vormen van inperking en uitsluiting. Dat begint al bij het onkruid dat Meesje (Ilse De Koe) oogst in de buitenberm, om het als geneeskracht te verkopen op haar winkelfiets. Ook zijzelf is het weggeschoffelde restafval van een samenleving van wet en orde. Steeds weer jagen de ware tuinders haar op. Alles wat er in hun moestuin fout loopt, schelden ze haar na.

Het is maar een van de vele akkefietjes en grappige karakters die het Gentse buitengezelschap Orka je laat meemaken op een gegidste rondleiding tussen de bedjes. Aan het hoofd de neurotische voorzitter Geert (Steven Beersmans). In zijn zog ook de mislukte struiksoldaat Selle (Dominique Van Malder) en rioolontstopper-met-slijkbaard Fred (Randi De Vlieghe). Bij allen is er iets flink scheefgegroeid. Samen ademen ze klein Vlaanderen. Met liefde getekend, maar niet zonder grijns.

Warmoes is dus Orka zoals we het kennen uit vorig buitenwerk: extra aanschouwelijk, overtuigend op sfeer en volmondig spel, hartelijk naar zijn familiepubliek. Kinderen spreekt het niet speciaal inhoudelijk aan, maar via zijn figuren: hoe kleiner de wereld waar zij in opgaan, hoe groter hun zorg en passie daarvoor. Casper en Hobbes in een volwassen pak. De nieuwe naïviteit als antwoord op veel ironie en scepsis in theater.

Niet toevallig zitten er ratten in, die de vlotte gang van zaken stroppen: alweer dat illegale uitschot. Ze bedreigen het mooie perkje dat we er samen van proberen te maken. Vanuit al die lijntjes lijkt Studio Orka niet anders te kunnen dan bij moralisme te eindigen, maar toch weet het die val meesterlijk te vermijden. Het is al jaren hét collectief met de meest onverwachte, ontroerende slotscènes. Warmoes smaakt.

En toch is deze Orka anders: Warmoes biedt de makers niet de controle van één centrale plek, maar zwermt uit over een hele site. Dat voel je aan de opbouw: er is meer gewerkt vanuit de karakterisering van de typetjes, minder vanuit technische verrassingen. Je krijgt afgebroken scènetjes, meer dan één verhaal. De rode draad is enkel een oranje buis: het ecologische strontbemestingssysteem dat door vele tuintjes gaat.